Recentelijk verscheen het nieuwste boek van schrijver Rutger Bregman: ‘Morele ambitie’. Bregman kapittelt in dit boek mensen zonder idealen en ambities, die opgesloten zitten in zogenaamde ‘bullshit’-banen. Ook consultants, de advocatuur, mensen in de financiële sector kunnen niet bepaald op Bregmans sympathie rekenen. Deze mensen zijn weliswaar ambitieus, maar verkwanselen hun idealen. Een verspilling van tijd en talent in een carrière die pakweg 2.000 werkweken in een mensenleven omvat.
Bregman slaat hiermee een andere toon aan dan in zijn eerste boek, ‘De meeste mensen deugen’, een wereldwijde bestseller, niet in de laatste plaats vanwege de positieve boodschap: mensen zijn van nature geneigd het goede te doen. Een waar pleidooi voor noaberschap en samenwerking. Deze ‘bottom-up’ zienswijze staat haaks op wat in Nederland gemeengoed is geworden, waarbij een overheid ‘top-down’ generieke regels over de burgers en boeren uitstort. De regelgeving is complex en gericht op het uitsluiten van fraude. De overheid geeft hiermee blijk van weinig vertrouwen in haar burgers.
Waartoe deze regelgeving leidt, is genoegzaam bekend met de toeslagen- en aardbevingsproblematiek in Groningen als publieke voorbeelden. Eenzelfde situatie doet zich voor in de landbouw, waarbij de besluitvorming volhardt in middelvoorschriften, gebaseerd op een discutabel Aerius-reken- en beleidsinstrument.
Dat deze halsstarrige houding van de overheid weerstand oproept, is duidelijk. De boerendemonstraties die sinds de zomer van 2019 in Nederland plaatsvonden, hebben als een smeulende veenbrand in geheel Europa opvolging gekregen. Het gevolg is dat het Europees Parlement de Green Deal-ambities stevig heeft teruggeschroefd. Wie denkt dat hiermee het probleem is opgelost, komt van een koude kermis thuis. De ambities en reductiepercentages blijven onverminderd hoog; we winnen hoogstens wat tijd.
Agrarische tovenaars moeten kleur bekennen
Volgens Bregman dienen mensen andere maatstaven voor succes te hanteren. Geen dik salaris, groot huis en status, maar een carrière gewijd aan het oplossen van wereldproblemen. Daar wordt een mens gelukkig van. Hier ligt dé uitdaging voor het agrarische bedrijfsleven, in Nederland, in Europa.
De mainstream media worden gedomineerd door ‘profeten’, die ons vanuit idealistische motieven wijzen op de gevaren van klimaatverandering en de teloorgang aan biodiversiteit: de rechtvaardiging voor een draconisch beleid. Volgens wetenschapper Charles M. Mann zijn naast ‘profeten’ ook ‘tovenaars’ nodig. Mensen die geloven in innovatie en hightech-oplossingen. Om de disbalans in de media te herstellen dienen deze tovenaars zich echter wel uit te spreken.
Het agrarische bedrijfsleven, de tovenaars, moeten kleur bekennen. Laat aan een groot publiek zien welke voedselinnovaties beschikbaar zijn. Wees trots en laat het zien! Zorg ervoor dat je je plek aan de tafel inneemt. Zo niet, dan sta je op het menu en word je opgegeten.
Wie stappen er naar voren, ongeacht wat anderen daarvan vinden? Welke captains of agro industry tonen morele ambitie?
