December is traditiegetrouw de maand van de terugblikken en lijstjes. We zoeken elkaar op en vinden tijd voor bezinning. Wat heeft 2024 ons geleerd? Kijkend naar Nederland zien we een in zichzelf gekeerd land. Gegijzeld door de migratiediscussie hebben we de neiging om hekken om ons land en onze verworven rijkdom te zetten. Hierbij verliezen we uit het oog dat onze welvaart juist te danken is aan onze internationale handelsbetrekkingen, waarbij migranten juist keihard nodig zijn om onze maakindustrie overeind te houden.
Ipsos I&O onderzoeker Peter Kanne vat het huidige sentiment goed samen: ‘Nederlanders zijn bovenmatig individualistisch ingesteld. Vooral onder jongeren is hedonisme – een plezierig en comfortabel leven – de belangrijkste waarde. Waar ouderen op zoek gaan naar nieuwsmedia, laten jongeren het nieuws tot zich komen, veelal via sociale media. Jongeren hebben minder interesse in conventionele nieuwsitems, zoals politiek en economisch nieuws.’
Een nieuw verhaal
Het terugtrekken in de eigen veilige ‘bubbel’ en een ingrijpend gewijzigde mediaconsumptie vragen om een nieuw verhaal. Een verhaal dat niet uitgaat van een wereld die vergaat, maar een verhaal gebaseerd op hoop. Hoop dat voortkomt uit de afname van broeikasemissies wereldwijd, de afbouw van fossiele brandstoffen en de sterk gedaalde prijzen van zonnepanelen en batterijen. Een verhaal dat laat zien dat door de enorm gestegen gewasopbrengsten van landbouwgrond minder natuur wordt aangetast. Een wereld die kan ons voeden: ook als we doorgroeien naar een populatie van 9 of 10 miljard mensen.
Eerste duurzame generatie
Een geruststellende boodschap voor de klimaatactivisten: we zijn niet de laatste generatie. Integendeel we zijn de eerste duurzame generatie. Kijk en luister naar het inspirerende verhaal van Hannah Ritchie, adjunct-hoofdredacteur bij Our World in Data, senior onderzoeker aan de Universiteit van Oxford.
Woord- en mediakeuze
Waarom vindt dit verhaal nog onvoldoende weerklank? Simpel: we gebruiken de verkeerde taal en de verkeerde instrumenten. Het heeft geen zin elkaar te overschreeuwen in ons eigen gelijk. Door te luisteren wisselen we kennis uit en geven we elkaar ruimte voor nieuwe, andere perspectieven. Kennisoverdracht leidt tot begrip, begrip tot waardering, resulterend in een ander gedrag.
De inzet van nieuwe mediakanalen is essentieel om dit verhaal breed, voor jong en oud, te laten horen. Terugblikkend op 2024 leert dat er eindeloos wordt gepraat. Over 80 procent zijn we het eens, aldus Imke de Boer, hoogleraar Dieren & Duurzame Voedselsystemen. Het is tijd om in actie te komen. Denemarken geeft het goede voorbeeld en verlaagt de uitstoot van broeikasgassen met 70 procent in 2030. In 2045 wil het land klimaatneutraal zijn. Het akkoord wordt breed gedragen door natuur- én boerenorganisaties. Ik weet: Denemarken is niet een op een met Nederland te vergelijken, maar met doelsturing en beloning in plaats van een onkostenvergoeding voor blauwe en groene diensten is een vergelijkbaar plan voor Nederland zeker haalbaar.
De winst van dit nieuwe verhaal is trots en optimisme. Door elkaar te inspireren, te laten zien dat we dit samen kunnen. Boeren staan te trappelen om hiermee aan de slag te gaan. Aan de politici is het vervolgens een schone taak om deze maatschappelijk gedragen ambitie om te zetten in stimulerende wetgeving. Wie toont leiderschap, wie durft het hek open te zetten?
AI generated image by Canva
Auteur: Wim Groot Koerkamp
