Kent u ‘m nog? De reclameslogan van WC-eend? ‘Wij van WC-eend adviseren WC-eend’. Een reclameklassieker uit 1989 (!) die nog steeds grote populariteit geniet als uitdrukking die gebruikt wordt wanneer een zogenaamde expert advies geeft dat in overeenstemming ligt met zijn eigenbelang. In een gepolariseerde maatschappij, waarin individualisme hoogtij viert, is de media niet gespeend van vergelijkbare uitingen waarin het eigen gelijk als enige waarheid wordt verkondigd. De eiwittransitie als heilige graal is zo’n voorbeeld.
Het dogma: dierlijke eiwitten zijn slecht; plantaardige eiwitten zijn goed. Red de wereld en eet plantaardig. Supermarkten doen vrolijk mee aan deze hype, niet in de laatste plaats geprikkeld door rendement en winst.
‘In onze zoektocht naar gezond eten laten we ons maar al te vaak leiden door pr-praatjes’ is de kop boven een artikel in Het Financieele Dagblad van Giles Yeo, hoogleraar moleculaire neuro-endocrinologie aan de Universiteit van Cambridge. Opvallend hierbij is dat vooral plantaardige zuivelalternatieven en nepvleesvarianten lijken te ontkomen aan een negatief imago van ultrabewerkte voedingsmiddelen. In havermelk zitten olie, emulgatoren en andere toevoegingen. Vegaburgers hebben een hoog suiker-, zout- en vetgehalte en kunnen eigenlijk worden betiteld als junkfood. De gezondheidsrisico’s zijn evident: vroegtijdig overlijden, kanker, psychische problemen, luchtwegaandoeningen, hart- en vaatziekten, maag-darmproblemen en stofwisselingsziekten. Bij het lezen van zoveel onheil zou je je haast verslikken in een vegetarische hamburger.
Wat je als consument in je mond steekt, moet je natuurlijk helemaal zelf weten. Dat is de keuzevrijheid van ieder individu. Maar het is wel handig als je je keuzes maakt op basis van een compleet aanbod aan informatie. En daar gaat het mis. Op scholen, in de media en dientengevolge ook in de politiek. Milieu- en natuurorganisaties prediken de waarheid in pacht te hebben. Met hun diep gevulde zakken zijn ze in staat de mainstream media te domineren en voltrekt zich een volgende reclamewet: ‘Als je het maar vaak genoeg herhaald, gaan de mensen het vanzelf geloven.’ Voedselmakers van het platteland en haar periferie staan erbij en kijken ernaar. Ze kunnen zichzelf overigens ook een spiegel voorhouden. Decennialang zijn ze niet in staat gebleken goed uit te leggen waarom ze relevant zijn. Hierdoor dreigen we in Nederland ‘het kind’ (de voedselmakers) met het WC-spoelwater, excuus, badwater weg te gooien.
‘Al het slechte komt door onwetendheid, angst, ijdelheid en hebberigheid. Het goede komt door wijsheid, compassie, vrijgevigheid en nederigheid,’ zo citeerde Rolien Sasse, directeur van Nederlands grootste vredesorganisatie PAX, onlangs wijlen Maha Ghosananda, een Cambodjaanse boeddhistische monnik. Sasse past deze wijsheid toe bij haar vredesmissies, maar deze wetenschap kan ook 1-op-1 op de scheve beeldvorming in de media over plantaardige zuivelalternatieven en nepvleesvarianten worden geplakt.
Stop de polarisatie
Meer kennis over de herkomst en gezondheid van ons voedsel leidt tot meer begrip. Dat vraagt echter wel een andere houding, waarin we openstaan voor rede. Bereid zijn om naar elkaar te luisteren, zonder elkaar op voorhand te veroordelen. Stop de polarisatie tussen stad en platteland. Zoek elkaar op, ga aan tafel, eet mét en luister nààr elkaar. En niet in de laatste plaats: zorg ervoor dat dit zichtbaar is in de mainstream media.
Kunstenaar Matthijs Bosman, tevens AAN TAFEL! ambassadeur, verwoordt het prachtig: ‘Aan de basis van elk conflict ligt een gesprek dat wij niet hebben gevoerd. Degenen die toch al tegenover elkaar staan, kunnen net zo goed samen aan tafel gaan.’
Wim Groot Koerkamp
Oprichter ReMarkAble, mede-oprichter BBB, oprichter AAN TAFEL!
