Lijstjesnatuur ontkent het wezen van de natuur
‘Dat vinden we niet raar, maar dat vinden wij bijzonder,’ is bekend van de comedyseries Jiskefet en de Luizenmoeder. Hierbij wordt op een subtiele manier iets dat vreemd of eigenaardig is benoemd, zonder het direct raar te noemen. Wie de Studio FoodLog podcasts van Dick Veerman beluistert, kan een dergelijk gevoel niet onderdrukken na het horen van recente afleveringen waarin de welbespraakte Veerman oud-directeur Chris Kalden van Staatsbosbeheer en oud-regiohoofd Henk Rampen van Natuurmonumenten voor de microfoon heeft. Kalden en Rampen vertolken een visie die haaks staat op hetgeen we in de media van Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten horen, zien en lezen.
‘De politiek in ons land heeft het liever over de wolf en soorten die ontbreken, dan over de vraag hoe we onze relatie tot de natuur zien,’ aldus Kalden. Kalden doet een boekje open over de geschiedenis van de natuurbescherming door de overheid in Nederland. Zijn conclusie: het beleid is uit politieke onmacht terechtgekomen in een bureaucratische machine van afrekenregels. Het huidige natuurbeleid is gefixeerd op romantische beelden van een momentopname in 1890. Dit is verworden tot een stuurmiddel, waarbij de overheid op de stoel van de natuur gaat zitten met allerlei voorschriften, detaillering en bureaucratie. Het werd een juridisch afrekeninstrument.’
Kalden: ‘Het is een gruwel dat de rechter een uitspraak moet doen over de kwaliteit van de natuur.’
Kalden: ‘Vergeet de lijstjesnatuur. Het gaat erom hoe je de condities voor een weerbare natuur kunt verbeteren. Als de condities goed zijn, dan creëert de natuur nieuwe, eigen vormen die prima passen in hoe de natuur zich tot de omgeving, tot mensen kan verhouden.’
Oud-regiohoofd Natuurmonumenten Henk Rampen tapt uit hetzelfde vaatje: ‘Inmiddels zijn alle natuurgebieden verbeterd, vergroot en versterkt. Eko-verbindingen zijn aangelegd. De milieukwaliteit – lucht, water, bodem – noem maar op, is sterk verbeterd en daar heeft de natuur wel degelijk enorm van geprofiteerd. De biodiversiteit is juist toegenomen,’ legt hij uit in de podcast met Veerman.
Rampen: ‘Er wordt bewust een totaal verkeerd beeld van de natuur geschetst.’
‘Hoe kan het dat in de media en in de politiek het onwrikbare beeld bestaat dat het slecht gaat met de natuur?’, vraagt een verbaasde Veerman.
Rampen: ‘De lijstjesnatuur ontkent het wezen van de natuur, die voortdurend evolueert, zich aanpast aan de omgeving en omstandigheden. Natuurorganisaties benadrukken het negatieve. Er ontbreekt één soort, die we ooit hier hebben gehad. Ze hebben het niet over vijf nieuwe soorten die we inmiddels in Nederland kunnen verwelkomen. Korhoenders worden uit Zweden geïmporteerd om ze op de Sallandse heuvelrug te laten acclimatiseren en een populatie op te bouwen. Je kunt ook redeneren: laat die beesten in Zweden, daar gaat het hartstikke goed met de korhoenders; het wemelt ervan.’
Rampen: ‘De groep die belang heeft bij een slechte staat van de natuur is veel groter en machtiger dan degenen die daar geen belang bij hebben. Natuurbeschermingsorganisaties zullen niet snel ventileren dat het goed gaat met de natuur, want dan zeggen de leden op. Die zeggen: waarom zouden we nog lid moeten blijven van jullie club als het allemaal zo goed gaat?’
Rampen: ‘Stikstof is in veel gevallen niet de oorzaak.’
Hoe doorbreken we het hardnekkige misverstand over ‘de omvallende natuur’? Rampen: ‘Door naar buiten te gaan en samen te kijken naar de werkelijke staat van de natuur. Laat het de mensen zien en ze geven je gelijk.’
Het is niet raar, maar wel bijzonder dat Kalden en Rampen hun oud-werkgevers een spiegel voorhouden. De natuur evolueert. Is deze kwalificatie ook van toepassing op de overheid en natuurorganisaties?
Luister de Studio FoodLog afleveringen:
