‘Drie generaties, één boerderij… en uiteenlopende toekomstvisies.’ Zo afficheert Woeste Grond zich sinds 23 december als dagelijkse soap op NPO1, NPO Start en NPO Plus. Met succes, aldus filmregisseur Johan Nijenhuis: ‘Woeste grond verslaat GTST. We oogsten meer kijkers dan de oer-soap. In de soap geschiedenis van Nederland is het wel vaak geprobeerd: Onderweg naar Morgen. Goudkust. Het Glazen huis. Geen van allen kon boven GTST uitkomen. Het lukt Woeste Grond wel in de eerste week met ruim 1 miljoen kijkers per aflevering.’
Nijenhuis prijst zich gelukkig met positieve recensies van platteland én stad. ‘Dat we goede recensies kregen in VPRO Cinema en BNN/VARA had ik niet verwacht en was zelfs zorgelijk,’ drukt Nijenhuis zich met gevoel voor understatement uit. Dat Woeste Grond op veel kijkers van het platteland mag rekenen wekt geen verbazing. Menigeen herkent de situaties die zich op het erf van familie Ottink afspelen. En alhoewel sommige dialogen wat gekunsteld overkomen en het duidelijk is dat niet alle spelers het dialect machtig zijn, blijft de serie boeien. AvroTros heeft hierbij qua timing slim ingespeeld op de vakantieperiode. Schrijver Anya Koek verdient een compliment dat onderwerpen als stikstof, de impact van een vos en de spanningen rondom de bedrijfsopvolging worden belicht.
Op de vraag of Woeste Grond daarmee een realistisch beeld van het platteland schetst, is het antwoord tweeledig. Realistisch is de strijd om productierechten en de spanningen die dit met buren kan opleveren. Maar om nu iedere boer als boos te portretteren, die het niet zo nauw neemt met wetten en regels gaat voorbij aan de werkelijkheid. Vooral zoon Snoek spant de kroon door voor eigen rechter te spelen. Voor de kijkcijfers is dit ongetwijfeld geen probleem: je moet van goeden huize komen om de kritische kijkers aan je te blijven binden. Bij te veel zoetsappigheid haken kijkers af.
Eigen rechter spelen
Dit uitgangspunt is eveneens herkenbaar in reclame-uitingen van VakantieDiscounter en Social deal, waarbij vakantiegangers zich al manipulerend en schreeuwend ontpoppen als asociale, egocentrische consumenten, die louter uit zijn op eigen gerief. Zo werden Center Parcs recreanten tijdens de recente jaarwisseling onaangenaam verrast door gasten die het nodig vonden om op een vuurwerkvrij park onbekommerd toch vuurwerk af te steken.
Of het nu om een soapserie of reclame gaat: overdrijving is een krachtig en veelbeproefd instrument, waarbij verschillen juist worden vergroot. In het dagelijks leven is het echter geen vrijbrief om voor eigen rechter te spelen, hoezeer het ‘polarisatiemonster’ ook op de loer ligt. Dat weet iedere boer en hopelijk ook iedere consument, hoe woest je ook bent.
